Pod terminem oleje roślinne kryją się oleje tworzone z owoców (np. kokosowy, oliwa z oliwek) oraz te tworzone z nasion (np. rzepakowy, słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, arachidowy czy palmowy).

Oleje roślinne niestety nie mają zbyt pozytywnego wpływu na nasze zdrowie.

Niektóre tłuszcze roślinne jadamy od tysięcy lat i są to np. oliwa z oliwek oraz olej kokosowy. Te tłuszcze są dla nas zdrowe (jeśli są wysokiej jakości). Co je łączy? Otóż np. to, że pochodzą one z owoców, a nie z nasion. Ponadto oliwa składa się głównie z tłuszczów jednonienasyconych, a tłuszcz kokosowy z nasyconych. Prawie wszystkie pozostałe oleje roślinne to głównie kwasy tłuszczowe wielonienasycone.

Różnica jest też taka, że oleje roślinne z nasion mogą mieć wpływ na powstawanie otyłości cukrzycy, chorób neurodegeneracyjnych, chorób serca, stanów zapalnych, cellulitu, udarów, Alzheimera i wielu innych!

Czym są tłuszcze trans?

Rozpoczynając temat trzeba wyjaśnić kwestię tłuszczów trans, które obecne są na wielką skalę w olejach roślinnych.

Co jest negatywnego w tłuszczach trans? Ich spożycie powiązane jest z chorobami serca, otyłością, utratą pamięci, degeneracją układu nerwowego, zwiększeniem niepłodności owulacyjnej u kobiet, rozwojem nowotworów, a również jak wykazały badania, zwapnianiem komórek tętniczych, co powoduje wiele innych dolegliwości w tym chociażby problemy z erekcją u mężczyzn.

Co ciekawe FDA pozwoliło producentom żywności na używane oznaczenia 0% tłuszczu trans, jeżeli produkt zawiera mniej niż 0.5g na porcję. Stanowi to około jednej ŁYŻKI STOŁOWEJ więc nie ma wiele wspólnego z 0%.

Nie szukajmy zamienników olejów roślinnych… po prostu nie warto ich używać. Biznes zdaje sobie sprawę z tego, czego oczekuje klient i potrafi stanąć na głowie, by tak opisać produkt, aby obie strony były “zadowolone”.

Gdzie znajdziemy tłuszcze trans? Na przykład:

• produkty piekarnicze, ciastka czy ciasta
• margaryny
• żywność smażona w głębokim oleju
• słone przekąski
• frytki
• gotowe produkty w proszku
• kostki rosołowe
  

Proporcja kwasów omega 3 i omega 6

99% olejów dostępnych w sklepach czy tych wykorzystywanych do produkcji żywności to wysokoprzetworzone, rafinowane oleje o wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych omega 6.

Kwasy omega 6 spożywane bez odpowiedniej ilości omega 3 mają właściwości prozapalne, czyli wywołujące długotrwałe, tlące się stany zapalne w organizmie. Jak mówią statystyki 9 na 10 osób w Europie posiada zaburzoną proporcje właśnie kwasów omega 3 do 6, a spożycie olejów roślinnych dramatycznie pogarsza sprawę.

Wydawać by się mogło, że niektóre oleje roślinne posiadają zdrowy stosunek kwasów omega 3 do 6 jednak jest to nieprawda. Kwasy omega 3, które znajdziemy w źródłach roślinnych mają postać ALA, a nie potrzebnego nam EPA I DHA.

Aby doszło do konwersji ALA do EPA oraz DHA musi zajść szereg procesów, do których potrzeba bardzo dobrego zdrowia, a które nawet wtedy konwertują na poziomie około 1 do 5%.

“Eliminowane” są więc tutaj nie tylko osoby chore, ale również i zdrowi ludzie. Omega 3 w postaci ALA (roślinnej) to dla człowieka, prawie że placebo. Można więc nawet powiedzieć, że jeśli producent mówi o zdrowym stosunku omega 3-6 jako 2:1 (olej rzepakowy), tak naprawdę możemy spodziewać się nawet 10:1 i więcej, co nie ma już nic wspólnego ze zdrową proporcją.

Olej sojowy

Jest to olej skrajnie często użytkowany np. w barach szybkiej obsługi, jednak dużo mniej popularny w Polsce, niźli inne oleje roślinne. Badania naukowe dowiodły, że olej sojowy niezależnie od zawartości kwasu linolowego (omega 6) nie tyle sprzyja otyłości, co wręcz zwiększa ryzyko problemów neurologicznych jak np. depresja, stany lękowe, autyzm czy choroba Alzheimera.

Olej sojowy ma wpływ na region mózgu jakim jest podwzgórze – odpowiedzialny za między innymi poczucie głodu czy regulację masy ciała, metabolizmu i temperatury. Zmienia także ekspresję ponad 100 genów zaangażowanych w cały szereg procesów życiowych od metabolizmu po stany zapalne, aż po prawidłowe działanie mózgu.

Wymienione wyżej geny odpowiadają też za sygnalizację insuliny, przez co tworzenie się insulinooporności jest tak popularne chociażby w USA i większej części Europy, gdzie oleje roślinne to ogromna część diety.

Co ciekawe, olej sojowy pod względem chemicznym nie różni się prawie wcale od olejów takich, jak słonecznikowy czy rzepakowy, które są popularne w Polsce.

Olej słonecznikowy

Olej słonecznikowy to przede wszystkim wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Niestety zawartość kwasów omega-6 wynosi w nim około 60%, a omega-3 to zaledwie 0,5%!

Już samo to czyni olej słonecznikowy bardzo prozapalnym produktem. Dodatkowo olej słonecznikowy jest bardzo podatny na działanie wysokich temperatur, przez co szybko wytwarza rakotwórcze związki.

Spożywanie oleju słonecznikowego może prowadzić do zwiększenia ilości stanów zapalnych w organizmie. Jak wynika z badań naukowych olej słonecznikowy poddany obróbce termicznej wytwarza substancje wpływające negatywnie na pracę układu sercowo-naczyniowego, a nawet mózgu!

Podgrzewanie olejów roślinnych wydziela aldehydy wykazujące właściwości kancerogenne i zwiększające ryzyko wystąpienia demencji. Badania prowadzone w Wielkiej Brytanii dowiodły, że spożywanie ryb i frytek smażonych na oleju roślinnym może prowadzić do bardzo niebezpiecznych dla zdrowia stanów. Ilość szkodliwych substancji jaka się tam znajduję, może przekraczać bezpieczną normę nawet o 200 razy.

Podsumowując, olej słonecznikowy nie jest olejem zdrowym, a jego konsumpcja (nie ważne czy na zimno czy na ciepło) może prowadzić do niekorzystnych skutków, takich jak stany zapalne, cellulit, choroby mózgu lub choroby sercowo-naczyniowe.

Olej rzepakowy

W roku 1995 firma Monsanto opracowało roślinę rzepaku modyfikowaną genetycznie by przetrwać traktowanie glifosatem. Ogromna ilość upraw rzepaku korzysta właśnie z tych nasion co nie znaczy, że glifosat nie przenika do środka, a jedynie tyle, że nie niszczy rośliny!

Potrzeba było produkcji specjalnie genetycznie modyfikowanych nasion by w ogóle było to możliwe!

Większość dostępnego na rynku oleju rzepakowego ekstrahuje się rozpuszczalnikiem heksanowym. Jest to najtańszy i najbardziej wydajny sposób ekstrakcji rzepaku, jednak powoduje to również wysoki poziom utlenienia i zawartości tłuszczów trans, które nie są dobre dla naszego zdrowia.

Poza tym każdy olej roślinny przechodzi też proces zwany dezodoryzacją, proces ten tworzy tłuszcze trans.

Jakie szkody przynosi olej rzepakowy?

Spożywanie oleju rzepakowego i innych rafinowanych olejów roślinnych może powodować np. cellulitis. Powstające zapalenie rozbija wspierającą strukturę kolagenu i zamiast trzech warstw nośnika kolagenowego, mamy tylko dwie warstwy.

W połączeniu ze spożyciem soli, olej rzepakowy powoduje peroksydację lipidów. Jest to proces, w którym elektrony są usuwane z tłuszczów przez wolne rodniki, powodując uszkodzenie komórek.

Badania dowiodły także, iż olej rzepakowy może mieć duży wpływ na rozwój Alzheimera. Białka amyloidu-beta 40 i 42 są bezpośrednio związane z jego rozwojem. Olej rzepakowy ma bezpośredni wpływ na stosunek beta-amyloidów 40 do 42, co ostatecznie skutkuje uszkodzeniem neuronów oraz degradacją pamięci.

Wymienione wyżej szkody to oczywiście tylko przykłady i kropla w morzu ogromnych problemów – od niewydolności serca do udaru mózgu.

Popularne kłamstwa na temat oleju rzepakowego

Mówi się, że olej rzepakowy jest bogaty w kwas oleinowy i faktycznie stanowi on od 50 do 70% składu, jednakże rafinacja oleju rzepakowego utlenia niewyobrażalne jego ilośći więc zostaje go niewiele.

Inne procesy, przez które takie oleje przechodzą również niwelują jego ilość. Dla porównania oliwa z oliwek posiada od 55 do 83% kwasu oleinowego i jest dużo lepszym wyborem!

Mówi się również, że olej rzepakowy zawiera witaminy E i K. Problem polega na tym, że już w procesie rafinacji usuwamy około 40% witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. To, co zostaje spożywamy razem z tłuszczami trans i ogromem szkodliwego glifosatu.

Jako olej do smażenia jest to jeden z najgorszych wyborów, gdyż niszczymy roślinne kwasy omega 3, które zawarte są w oleju (olej rzepakowy utlenia się już w temp. 180 stopni).

Podsumowując: Jeżeli już słyszymy o jakichkolwiek zaletach oleju rzepakowego, mówimy tylko i wyłącznie o oleju rzepakowym własnoręcznie tworzonym na zimno, z surowca niepryskanego żadnymi środkami, sadzonym na odpowiedniej glebie i w odpowiednim miejscu i po wytworzeniu przechowywanym krótki okres, w małej butelce z ciemnego szkła.

Wszystkie inne formy podania oleju rzepakowego nie posiadają żadnej z wymienionych szeroko zalet.

Podsumowanie i najnowsze badania naukowe

Najnowsze dobrej jakości badania naukowe, które wykluczają czynniki zakłócające wykazują, że kwasy tłuszczowe nasycone nie mają negatywnego wpływu na zdrowie. Po latach przyznano w końcu, że to, co jest z nami od początku dziejów tak naprawdę nie jest dla nas szkodliwe samo w sobie, a jedynie w połączeniu z pewnymi wynalazkami obecnych czasów.

Pamiętajmy, że kwasy tłuszczowe są wbudowywane w nasze błony komórkowe więc w momencie, gdy wbudowujemy w siebie wielonienasycone kwasy tłuszczowe jesteśmy dużo bardziej podatni na sytuacje negatywne jak chociażby stres oksydacyjny i rozwój chorób.

Dużo lepiej jest wybrać zdrowe masło niż jakąkolwiek margarynę, a do smażenia lepszy jest łój wołowy lub masło klarowane/ghee niż szkodliwy rzepak/słonecznik/soja. Jeżeli ktoś spożywa sałatki, lepiej polewać je oliwą z oliwek extra virgin niźli olejem słonecznikowym. Uważajmy tylko na tanie podróbki oliwy mieszane z olejem palmowym. Jeżeli kupujemy oliwę, zawsze zwracamy uwagę na jak najwyższą jakość produktu.

“Mówiono nam przez wiele lat, aby zrezygnować ze zwierzęcych tłuszczów nasyconych i zamiast nich używać do smażenia olej słonecznikowy albo kukurydziany. Ale kiedy poddajemy je wysokiej temperaturze dochodzi do całej serii chemicznych reakcji, rezultatem czego jest wydzielanie dużej ilości toksycznych substancji”. – Prof. Martin Grootveld

Bibliografia

1. Deol P, Kozlova E, Valdez M, Ho C, Yang EW, Richardson H, Gonzalez G, Truong E, Reid J, Valdez J, Deans JR, Martinez-Lomeli J, Evans JR, Jiang T, Sladek FM, Curras-Collazo MC. Dysregulation of Hypothalamic Gene Expression and the Oxytocinergic System by Soybean Oil Diets in Male Mice. Endocrinology. 2020 Feb 1;161(2).

2. Mojtaba Yousefi, Hedayat Hosseini – Evaluation of Hexane Content in Edible Vegetable Oils Consumed in Iran, Journal of Experimental and Clinical Toxicology, November 2017.

3. Azrul Hisyam Samsuri,1 May Yen Ang,1 and Shean Yeaw Ng, Optimization of Residual Hexane in Edible Oils Analysis Using Static Headspace Gas Chromatography, International Journal of Analytical Chemistry, October 2021 Volume 2021.

4. Innes JK, Calder PC. Omega-6 fatty acids and inflammation. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2018 May.

5. Patterson, E., Wall, R., Fitzgerald, G. F., Ross, R. P., & Stanton, C. (2012). Health implications of high dietary omega-6 polyunsaturated Fatty acids. Journal of nutrition and metabolism, 2012.

6. Chen, L., Deng, H., Cui, H., Fang, J., Zuo, Z., Deng, J., Li, Y., Wang, X., & Zhao, L. (2017). Inflammatory responses and inflammation-associated diseases in organs. Oncotarget.

7. Furman, D., Campisi, J., Verdin, E. et al. Chronic inflammation in the etiology of disease across the life span. Nat Med 25, 1822–1832 (2019).

8. DiNicolantonio, J. J., & O’Keefe, J. H. (2018). Importance of maintaining a low omega-6/omega-3 ratio for reducing inflammation. Open heart.

9. DiNicolantonio JJ, O’Keefe JH Omega-6 vegetable oils as a driver of coronary heart disease: the oxidized linoleic acid hypothesis Open Heart 2018.

10. Steur M, Johnson L, Sharp SJ, Imamura F, Sluijs I, Key TJ, Wood A, Chowdhury R, Guevara M, Jakobsen MU, Johansson I, Koulman A, Overvad K, Sánchez MJ, van der Schouw YT, Trichopoulou A, Weiderpass E, Wennberg M, Zheng JS, Boeing H, Boer JMA, Boutron-Ruault MC, Ericson U, Heath AK, Huybrechts I, Imaz L, Kaaks R, Krogh V, Kühn T, Kyrø C, Masala G, Melander O, Moreno-Iribas C, Panico S, Quirós JR, Rodríguez-Barranco M, Sacerdote C, Santiuste C, Skeie G, Tjønneland A, Tumino R, Verschuren WMM, Zamora-Ros R, Dahm CC, Perez-Cornago A, Schulze MB, Tong TYN, Riboli E, Wareham NJ, Danesh J, Butterworth AS, Forouhi NG. Dietary Fatty Acids, Macronutrient Substitutions, Food Sources and Incidence of Coronary Heart Disease: Findings From the EPIC-CVD Case-Cohort Study Across Nine European Countries. J Am Heart Assoc. 2021 Dec 7.

11. Gaeini Z, Mirmiran P, Bahadoran Z, Aghayan M, Azizi F. The association between dietary fats and the incidence risk of cardiovascular outcomes: Tehran Lipid and Glucose Study. Nutr Metab (Lond). 2021 Oct 30.

12. Mariamenatu, A. H., & Abdu, E. M. (2021). Overconsumption of Omega-6 Polyunsaturated Fatty Acids (PUFAs) versus Deficiency of Omega-3 PUFAs in Modern-Day Diets: The Disturbing Factor for Their “Balanced Antagonistic Metabolic Functions” in the Human Body. Journal of lipids, 2021.

13. Lauretti, E., Praticò, D. Effect of canola oil consumption on memory, synapse and neuropathology in the triple transgenic mouse model of Alzheimer’s disease. Sci Rep 7, 17134 (2017).

14. Blasbalg, T. L., Hibbeln, J. R., Ramsden, C. E., Majchrzak, S. F., & Rawlings, R. R. (2011). Changes in consumption of omega-3 and omega-6 fatty acids in the United States during the 20th century. The American journal of clinical nutrition.

15. Perumalla Venkata, Rekhadevi, and Rajagopal Subramanyam. “Evaluation of the deleterious health effects of consumption of repeatedly heated vegetable oil.” Toxicology reports vol. 3 636-643. 16 Aug. 2016.

16. Dalen JE, Alpert JS, Goldberg RJ, Weinstein RS. The epidemic of the 20(th) century: coronary heart disease. Am J Med. 2014 Sep.

17. Oteng A, Kersten S: Mechanisms of Action of trans Fatty Acids. Adv Nutr. 2020 May 1;11(3):697-708. 2. Bhardwaj S, Jain Passi S, Misra A: Overview of trans fatty acids: Biochemistry and health effects. Diabetes Metab Syndr. Jul-Sep 2011;5(3):161-4. 3. de Souza R, Mente A, Maroleanu A, Cozma A, Ha V, Kishibe T, et.al: Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality, cardiovascular disease, and type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis of observational studies. BMJ. 2015 Aug 11;351:h3978. 4. Bhardwaj S, Passi S,Misra A: Overview of trans fatty acids: Biochemistry and health effects. Diabetes Metab Syndr. Jul-Sep 2011;5(3):161-4.

18. http://www.telegraph.co.uk/news/health/news/11981884/Cooking-with-vegetable-oils-releases-toxic-cancer-causing-chemicals-say-experts.html

Treści zawarte w tym wpisie, jak i na całej stronie internetowej https://duchnatury.pl/, mają charakter wyłącznie informacyjny, nie uwzględniają indywidualnych atrybutów czytelnika i nie mogą zastąpić, ani być traktowane jako porada medyczna lub paramedyczna, jako zalecenie w zakresie leczenia, porada czy forma diagnozy. Stosowanie tych informacji w praktyce należy za każdym razem skonsultować na indywidualnej wizycie lekarskiej z lekarzem specjalistą. Nie mogą być też one podstawą do jakichkolwiek roszczeń, każda osoba kierująca się wyłącznie treściami zamieszczonymi w tym wpisie, działa tylko na własną odpowiedzialność.